SİYASET BİR SINAMADIR

[İlkay Durgun]

Rüşdü Paşa
rusdupasa01@hotmail.com

Siyaset bir sınamadır


'ne biliyorsan onu öğreniyorsun'
mete tunçay

Toplumsal olayları nasıl anlayabiliyoruz? En azından nasıl anlayamayacağımızı biliyoruz. Bir iki gözleme dayanarak toplumsal herhangi bir olayı anlamak mümkün değil. Kendi başımıza gelenlerden de toplumsal olayı anlayamıyoruz. Bellek, hatta istemdışı bellek de işe yaramaz. Bir arayış olması gerekir. Yalnızca bir anımsama çabasından ibraret olmayan bir arayış olmalı. Bir hakikati arayışı olmalı.

İtiraz
İspanyol başbakan Zapatero, karısının yüzmesi için başbakanlık konutunun bahçesine havuz yaptırdı. Havuzun maliyeti İspanyol toplumuna yüz bin Euro olarak çıkarıldı. Kaynak, Zapatero'ya tahsis edilen başbakanlık bütçesindendir. Başbanlık bütçesinden havuz yaptırılması yasa dışı değil. İspanyollar, havuz işini kabul etmediler. Muhalefet, hükümeti havuz işinden dolayı zor durumda bıraktı. Zapatero, usulsuzluk yapmamıştı. Zapatero, bir nezaketsizlik olarak sayılan havuz yaptırma işininin yanlış iş olduğunu kabul etti. İspanyolları ikna etmek için birden çok sayıda özür diledi.

İspanyollar itiraz ederken Zapatero'nun iyi niyetli olduğundan hiç şüphelenmediler. Zapatero, İspanyolların kötü niyetli olduklarını hiç ima etmedi.

Demokrasi, seçimler, yargıç güvenliği, hukukun üstünlüğü, konuşma hürriyeti, tolerans, birey ile devlet ilişkisi gibi şeyler bir yana. İspanya'da bir başbakan devlet bütçesinden herhangi bir alanda harcama yetkisi olan bir parayı harcadığından dolayı politik arenada rahat edemedi.

İspanya, demokrasiye daha dün geçti. Dün, 1978 yılıdır. Demokrasi, Türkiye'de sık söylendiği gibi, zamanın fonksiyonlu bir olay değil. Bir İspanya örneği var.

Neden İspanya? Jose-Ortega Gasset, İspanya için şu cümleyi kurdu: "İspanya problemdir, Avrupa çözümdür." İspanya, orta zaman devresinde uzun kaldı.

Makina
Türkiye'de bir siyaset alanı var. İnsanlar siyasete atılıyorlar/giriyorlar. Türkiye'de siyasete girenler, imkanlarını ençoklaştırmak peşindedirler. Bunun için her yol kullanılıyor. Kamusal yarar kaygusu olanlar siyasetten uzak duruyor. Türkiye'de siyaset zarafet sahibi olanlara uygun gelmiyor.

Roma'da iktidar şekildir. Roma'da siyasetin istikrarsız olmasının nedeni Roma'da iktidarın şekil prensibine bağlı iken siyasetçinin mühendistik olmasıdır.

Mühendis, sonuç kelimesi ile düşünür. Türkiye'nin en ünlü üniversitesitelerinden bir tanesinin rektörü ekranda şu cümleyi kurdu: 'Aslında insan gövdesi bir makinadır.' Rektör, toplumun bir makina olduğunu varsayar.

Türklerde toplumun makina olarak görülmesi Özal ile başladı. Özal mühendistir. Mühendisler toplumsal olaylar mekanik yaklaşırlar. 'Toplumda bir mekanik hata vardır Toplum tamir edilmelidir.'

Mekanik yaklaşmak, sade bir lisan ile yazılırsa, toplum ile ilgili olayları iyi kötü olarak ayırmaktır. Mühendis şu sorunun yanıtını merak eder: 'Tanzimat iyi midir kötü müdür?'

Bir mühendis mutlaka şu soruyu sorar: 'Bu anlatılanlar, yazılanlar sonuçta ne işe yarıyor.' Soru işlevseldir. İşi yol yapmak, makina yapmak olan mühendis sonuç kelimesi ile irtibatlı sorar.

Deleuze ve Guattari'nin Anti-Oedipus isimli eserinde bir cümle var: 'Herşey bir makinadır.' Cümle kitapta açılıyor: 'Her makina içinden geçen sürekli bir maddi akışla ilişkilidir.' Deleuze ve Guattari, 18.yüzyılın makina insan nosyonunu diriltiyor görünüyorlar. Görüntü budur. Deleuze ve Guattari, arzulama makinalarından söz ediyorlar. Arzulama makinaları, bağımsız parçacıklar içerirler ve yalnızca bozuldukları zaman ve sürekli bozuldukları için çalışırken teknik makinalardan farklıdırlar. Teknik makinalar, birbirine bağlı parçaları ya etkin bir biçimde işleyen ya da bozulan bir bütün içinde birleştiği için arzulama makinalarından farklıdır.

Arzulama, sınamayı gerektirir.

Siyaset, bir sınamadır. Filozofik ve ahlaki bir sınama. İspanyollar sınama ile hükümeti denetleme yolunu buldular. İspanyol tarzı bir yoldur, bulundu.

Roma'da şekil, prensiplerin tartışılmasına izin vermez. Mühendisler şekil değişikliği istiyor. Roma'daki son savaş iki kesim arasındadır.