21 TEMMUZ 1929 ASIM EFENDİNİN GÖRELE'YE MEKTUBU

[Adnan Ayaz]

---------------------------------------YORUMSUZ----------------------------------------------------
---------Huzuru Fazılanelerine
---------Muhterem Efendiler
----Selami mahsus afiyetinizi müteakip birbuçuk seneyi mütecaviz tahriren muharebatımız munkatı akraba ve yakınlığı büyüklerimiz geçtikten sonra unuttuk.Merhum efendiler sılayi rahmi terk etmeyip beher sene gelirler idi ve sizler terk ettiniz,pederlerinizin makam ve derecesini ihraz ettiniz halen birbirimizi tanımıyoruz.Bu dünyanın hiç hükmi yoktur.Bir hafta zarfında Of kazasını mahvu perişan etti.Of'un çok nüfusu ilmu irfanı servetü samanı Karadenizde bir daha yokdi.Cenabu Allah 24 saatte mahvu perişan etti.6 Temmuzda bir gün bir gece yağan yağmur ve yerlerin dağ ve taşlardan çıkan sulari Nuh Aleyhisselam'ın zamanı gibi oldu.Of'un en büyük ve zengin köyleri Zisino 450 hane,Zeno 500 hane,Zeleka,Holaysa,Kadahor nahiyesi 700 haneye yakın Hopşera ve Şur 800 hane ,Holo köyleri 25 muhtarlıktır.Bunların arazileri yüzde 80 gitti.Kalan 20'den de birşey anlaşılmaz.Hane değirmen dükkan 2000 den çok nufus 5 altı yüz kadar boğazda hiç bir pazar kalmadı.Bildiğimiz Kadahor ve Hadi pazarları belirsiz oldu.Köprü,cami kamilen gitmiştir.Elhasıl su,Celal efendinin hanesine kadar çıktı.Merhum amcalarımızın asari olan taş köprüyüde aldı.Merkezden Hadiya kadar pazar mevkii kalmamıştır.Paçan ile Mimilosta çok zayiatta yok.Lehul hamd akrabamızdan nufus zayiatı yoktur,yaylalarda bulundular.Of kazası 80.000 nufustur.Tahminen 50.000'i hicrete hazırlanıyor.Zeno köyü camii şerifi 11 kubbeli İstanbul'da emsali yok idi.Dereden camiye kadar 4 saat üstünden aşağı iki saat köyün başında yoroz dağı gibi bir dağ var idi.Yarilup cami ve köyü önüne katıp dereye indirdi.Köylerde komşudan komşuya gitmeye imkan yoktur.İrmaklar iki minare derinluğinde 20 dakika mesafede ehali birbirinden haberdar değil.Elan da olamadi.Bugün Paçan muhtarı Sürmene yoli ile Of'a geldi.İşte Paçan ve Mimilostan bir parça izahat aldım.Ekseri konak ve haneler taş üzere altından su kaynayıp haneyi uçurdi bazısıda aşağı geçdi.11 kubbeli camide 50 kişi yatsı namazını kılıyordu bir takımları da camide kumar oynuyordu.Öylece sel onları getirdi.
--Felaket gündüz saat 3'te başladı.Dağları siyah bir bulut kapladı.Kayalar yarılıp sedasını merkezden işitirdik.Saat 7 sularında şiddetli bir hareketi arz da oldu.8 gün 8 gece dağlar mütemadiyen yarildi ve seller akar idi.İki gün güneş etti.Mimilos Anoso köyleri güneş de battı sel oldular.Abdest alınamayacak bir ırmak 150 senelik gürgen ağacını götürdü.Şinek başı mezra ve çayırlar kamilen sel oldu.Bu köylerde hiç şenlik yok masiyet ve isyan bu köylerde idi.Cenabı Hakkın büyük bir kudreti ilahiyei azimesini gösterdi.
--Kondu karşısında (Veçono adında) bir köy vardı.Gece oradan bir evi sel alıp dereye 1,5 saat bayır mevkiden evi aldı.Kopti.İçinde iki kadın çocukları kucaklarında o azim dereden karşıya haneye attı.İçinda iki kadın ve çocuklar sağ salim çıkıp Hopşera köyüne iltica ettiler.Elyevm berhayattırlar.İki kadında çocuklar kucaklarında ve biri beşikte boğulmuş olarak Rize açıklarında deryada bulundiler.Ve bir da çabulaci ustasini Zisino köyinde evinden sel getirdi.1 saat kadar getirip bir bayirda durdi.Boğaza kadar çamura gömülmüş üç gün üç gece feryat edip açlıktan bunaldı.Bir sabah namazı 15 yaşlarında bir delikanlı yanına vardı bir parça arpa ekmeği tuzsuz ve üzerine bir parça yağ peynir verip yedi.aklı başına geldi,delikanlı gaip oldu.Elyevm o adam berhayattır.
--Zisino ahalisi gece köyün ortasına toplandılar ellerinde fenerler dört taraflarından seller hucum etti.70-80 kişi var idiler çıkamadılar,büyük bir sel geldi.Bunları önüne kattı.Allah Allah sedaları asumane çıktı karşıki köyden görürlerdi.Fenerler sönüp kelime-i şehadet kesildi.Cümlesi boğularak vefat eyledi.Bazi kimseleri de bir saatlik yola kadar sel getirip kapatti.2 gün sonra çıkarildiler.Hali felaketten haberdar olmadılar.
--Velhasil yüzde 20 dediğimiz müslümanlar kurtardiler.Düz tarlalari metin binalari olan mutebaki 80'i helak oldiler.Hazreti Allah Nuh aleyhiselam kavmi gibi de bu kavmi eyledi.Dere hala çamur akıyor ,ceviz kadar taş dereye atsa batmaz o kadar sıkı çamur akıyor.Bayburt hududundan Of dağlari umumen yarildiler,yarilup sele giden dağlarun sedası asumana çıkardı.Geri kalan ahalilerde 40 güne varmaz.O derece korktuk!!!
--Hazreti Allah Subhanehu hazretleri kudreti azametini bize gösterdi.Dere tuğyan günü iki minare derinlikte gelen dere deryaya karışmakta 40-50 adım mesafede kaldı.Denize karışmadı ve deniz bulanmadı.Of'un önüne vapur demirlediği mesafeye kadar doldurup düzeldi.Papuçte gezilir bir mahdır aheste yağıyor.Dört gündür güneş gördük.Köylerde kebristan bile kalmayıp sele gitti.Of boğazını dere şöse yoli ile beraber doldurup dümdüz toprak oldu.
--Velhasıl 2 ay evvel Of'a 4500 liralık rakı geldi.2500 liralığı Kadahora çıktı.1 ay zarfında sarf edildi.Muskirat memuru ile bendeniz konuştum.Kadahorda hangi dükkanda iseler dere orayı bastığı vakıtta su sacaklarına kadar çıktı.İçinden ateş zuhur edip yandığını yüzlerce insan müşahede eyledi.
--Bu da Cenabu Hakkın bir kudreti azimesidir.Bu gibi felaketlere düçar olanlar baldızını aldı.ve üvey validesini alanlar çıplak dans oynayanların başına gelmiştir.Küfrani nimet eylediler,bu ahaliler zengin idiler.Of birbuçuk milyon lira senede fındık fasulye ve mısırdan alırdı.Her hafta vapurla İstanbul'a Samsun'a bin liralık yağ gönderirdi.Beher hafta için mevsimde 500 çuval fasülye bu aylarda 50 çuvala kadar fasülye İstanbul için vapura verilirdi.Balmumi yumurta vesaire başta Sürmene kazasini Rize vilayetini mısır fasülye idare ettirirdi.Şimdi sadakaya muhtaç kaldık.1 kilo ekmeği 48 kişi taksim etti.Esnafı felakette Cenabu Hakka şükür olsun akraba ve taallükatca bir kederimiz yoktur.Cenabu Hak bu gibi afetlerden cümlemizi ve cümlenizi muhafaza buyursun amin.Cümlenize dua ve selam ederim,baki hüdaya emanet olun muhaberatımızı devam ettirelim.
--Of'un felaketi dil ve kalemle vasfi gayri mümkündür.Cenabu Hak kulları yarattığı ve peygamberlerinin Nuh aleyhiselamın kavmile bize Nuh kavmi gibi etti.
--Esteizubillah(.........) nazmı celili sabhaniyesine bizi mezher kıldı.İslamiyete devam edin ve bu mektubi da oradaki müslimanlara göster,münafiklara gösterma.Of ulema ve meşayıh yeri idi.Bu felaketleri hep haber verdiler.Münafıklar inanmadı.Olurki hazreti Allah diğer kaza ve vilayetleri bizden kötü eder.Göreyim sizi islamiyetinize halel getirmen .Vehbi hafız ve Celal efendinin derelikleri kamilen gitti ve bendenizinde derelikleri gitti.Alışverişleriniz nasıldır?Hala Trabzonlamı iş yapıyorsunuz?Yoksa İstanbulmi?Felaket dolayısıyle bu sene çoluk çocuk kasabada yazlıyoruz.
--Bu yazdığımı Of'un ahalisi yüzde seksen isyan etmiş idi.Mutebakisi islamiyette berdevam etti.Böyle olduk.Siz sizi düşünün.Arpalı köyü var idi.Köyün ortasından bir küçük ırmak akar idi.Matur dağı yarıldığı vakitte bir şimşek ateş çıktı.Sedası asumana çıktı.Ahalileri firaren dağa çikmişler idi.Yüzlerce insan müşahede ettiler.Bir ejderha başı köpek başından büyük kulakları eşek kulağından büyük sağına soluna bakarak bir bir ardı sıra iki tane geçtiği görüldü ve derede pek çok büyük yılan akti.Dağların hareketi elan kesilmedi yine tehlike var.
--Baki selam ve hatmi kelam eylerim.
21 Temmuz 1929
Bakkalzade Asım Bin Muhammed
Bakkalzade Asım Efendi:
-Of'ta meşhur Bakkalzade Muhammed Efendi'nin oğludur.Of'ta gazetecilik ,kitapçılık ve alışverişle meşguldu.Of müftülüğü nezaretindeki imtihan heyetinde üye idi.Of müftüsü Hüseyin Sabri Efendi'nin yeğeni idi.Milli Eğitim Müsteşar Muavini İsmail Hakkı Bakkaloğlu'nun amcazadeleri idi.1946 yılında 74 yaşında vefat etmiştir.Kabri Of'taki evi civarındadır.
Muhittin Yıldırım
13.03.1996
Balgat--Ankara
NOT:Yukarıdaki 80 yıllık mektubu Orman mühendisi sayın Mehmet Sadık Ayan'ın arşivinden almıştım.Mektubun aslı kimlerdedir bilmiyorum.Elimizdeki belge daktilo ile yazılmış olup fotokopi nüshasıdır.Bazı yerleri silinmiş ve bazı kelimeleri okunmadığı için okurken ve yazarken yanlışlarım olmuştur.
Sağlık ve mutluluk dileklerimle sevgilerimi sunarım.
Adnan Ayaz(Zazoğlu)
Trabzon

[Muzaffer Mustafa Altuncu]

Güzel bir vesika,sanırım Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde bu ve buna benzer saysız vesikalar vardır..
Aslında alınacak çok dersler var,,,,
Benim üzüldüğüm şey bu vesikada geçen bir çok kelimeyi doğrudan anlayamamam..



Paylaşımın için teşekkürler Ayaz !!!!!!!!!

[İhsan Şahin]

benim arşivimde yok.... olmalı mı.
bu bölüm (pege sohbetleri) bence en mükemmeli de çalıştıramadık maalesef
herkes başından geçen enteresan bir hatırasını yazsa ne güzel olur değil mi. benim fikrim bu... denemeye değer mi

[Muzaffer Mustafa Altuncu]

Sevgili İhsan,
Seni bu konuda da destekliyorum...Bu kıyağımı unutma !!!!!!!!!!!