sizler yine şanslısınız eskiye ait anılarınız
belki dün gibi
yaa benim durumumda olan ve ileride olabilecek yeni nesiller için ne demeli
şunu kabul etmeliyiz biz çaykara(kadahor) şahinkayalılar(şur) kültürümüzü yasatamıyoruz.
bu yıllık, aylık,ramazanlık gecelerle bir araya gelip hal hatır sormakla horom etmekle olmaz olursa da bukadar olur.
bana göre kültür korunmak isteniyorsa
1.temel ilkeler belirlenir.
en basta biz kimiz
haytta temel ilkemiz nedir
genel ahlak kurallarımız nedir
dısardan bakınca bu adam çaykaralı surlu dedittirecek nelerdir.
2.aile;önemi anlatmala bitmez
aile bireylerinin özellikleri(karakter yapıları nasıl olmalıvs)
aile kurulurken gözlenen kiriterler
aile içi hiyerarşi
aile içinde oturma kalkma adabı(bu öyle bastan savma değil en ince ayrıntısına kadar)
3.sülaller arası ilişki.
ki eskiden daha belirgin şimdisi hakkında pek fikrim yok ama
karsılıklı devlet makamlarını katmadan geleneksel kurallar
4.meclis(ihtiyar heyeti)
köy ilçe vs için alınacak en doğru karaların belirlendiği
meclisler
bunların karar mekanizmaları
genclerin bu karalara uyumu bu kararları uygulama olarak kontrol etmeleri
eskileri bir hatırlayın bir yer için aynı sülaleden de olsanız farklı köydenseniz
karsı karsıya gelirdiniz.ki bu yasanmıstır.
bizler bu ilkeleri zamnında geleneksel olarak kapalı bir toplum olarak
yasıyorduk ve uyguluyorduk.farkında olmadan kültür yasatılıyordu.ama ne zaman ki çoğunluk gurbetçi
oldu dısarda aileden aldığı kadar ama sosyal hiyerarşide baska kültürlrin etkisine girdi; şehir kültürü ( ki buda buyuk kentlerde bir noktada kmliksizdir.kimse kimsenin işine pek karısmaz.sadece hayatın idamesi hedeftir.karsılıklı komsu yada mahalle
sorumlulukrı kendi köyündeki gibi değilildir) tekelinde büyüyen yeni nesiller gittikleri noktalara
özünden kopmus sehirde kazandığı kültürü tasımakta.ozaman da yaylaya
hilton oteli açmışsın ne fayda....
derneklerimizin,internet sitelerimizin ,ihtiyarların bir araya gelip
(eğer amacları kültürü yasatmaksa) bir ferman yayınlamaları lazım
bundan sonra kültürümüzün korunması için:
şunlara şunlara özenle dikkat edilecek uymayan aileler kişiler
toplumsal birliğimizden mümkün olduğunca uzak tutulacaktır.(biz bunu zamanında yayla kavgaları için her hane basına sukadar erkek gelecek gelmeyen ailenin reisine söyle ceza verecez diye zamnında da uygulardık.)gibi...hani şur'un bir dönem namlı kanunları ...
bu dediklerim bazılarına ağır askeri ve çok sert gelebir ama bu dünyada
kültürel kimliğinizle uyumlu yasamak istiyorsanız bu zorunlu.yoksa
hiç saşmayın birgün horom yerine hipop yapan nesiller
gelir yaylanıza...(hoptek oraya doğru bir yol alış gibi zaten)
bizler istesekte istemesekte doğu karadeniz insanlarıyız bizim kültürel yapımıza en yakın insanlar kafkasyalılar.(bana göre)
ruslarla savaş yüzünden sürgün edilmişler gittikleri bir dünya yer var. anadolu da bunlardan birisi. peki bunlar kendi kültürlerini korumak için ne yapıyor(bunu örnek olsun diye diyorum)
yukarıda saydığım herseyi neredeyse md'lestirmişler ingilizler gibi
yazılı bir anayasaları yok ama kurallarını sistematik bir sekilde yeni nesillere öğretmeye çabalıyorlar. mesela:
KHABZE' dedikleri bir kavram var sosyal hukukları bu kavram üzerinden belirliyorlar
http://www.adigeforum.com/forum/index.p ... &board=1.0
THAMETE ile sofra dabını,misafir ağırlamayı
http://www.adigeforum.com/forum/index.php?topic=29.0
KAŞENLİK ile kız erkek ilişkilerini düzenliyorlar
http://www.adigeforum.com/forum/index.php?topic=6.0
bunları bir okuyun bakalım. bizlerle ortak olan olmayan pek çok sey olabilir önemli olan bu işe(kültürün yasatılmasına) bir sosyal hukuki düzeni getirmeleri yani bizim yapmadığımız yada unuttuğumuz.
yukarıda saydıklarım
nekadr uygulanır uygulanmaz ayrı mesele ama
karınca gibi biz halis niyetle yolaçıkalım gerisi allah kerim.....
giden sadece yesilik yada mavilik değil; bunlara nese, haz katan ortak inanıslarımız yani kültürümüz.