OSMANLININ ÇÖKÜŞÜ

[Mehmet Nuri Durgun]

Hasret kardeşim

Bu konulardaki fikirlerin açıklanmasından ne kadar keyif aldığımı anlatamam.
Yazının uzun olması makbul değil. Çünkü okuyanı azalıyor. Okumayı seven biri olarak bende sıkılırım uzun yazılardan. Ama yorumunuda sabırsızlıkla bekliyorum.

[İlyas Hasret Uygun]

Aziz ve pek muhterem dostlar.
Bu konuda o kadar cok soylenecek sey varki hangisinden baslamak gerektigini insan kestiremiyor.
Bence Osmanli nin yikilisini bir cogu farkli sebeplere dayandirabilir.Ve hepside dogru olabilir.Hatta hepsi yanlista olabilir.
Kimi bu yikilisi nerdeyse kurulusuna dayandiracak kadar ileri gider.
Kimi kaputulasyonlarda sebep arar.
Kimi padisah karilarinin sebep oldugunu soyler.
Kimi ittihat ve terakkidir der.
Vs vs uzatilabilir.
Bence bu konuya farkli bir acidan yaklasmak lazim.
Soyleki:
Acaba yikilan Osmanli Imparatorlugu muydu?
Bence yikilan sadece Osmanli degildi.
Yikilan bir dogu medeniyetinden soz edilebilir diye dusunuyorum.
Veya soyle soylenebilir “bati medeniyetinin galebesi”
Bati medeniyeti nereye girdiyse orada ne devlet birakti ne ilke ve ne de gelenek.Hepsini yerle bir etti.Bunu bazan zalimlikle, bazan savasla, bazan kultur emperyalizmi ile, bazan yalanla bazan zorla bazan kandirmacalar la yapti ve becerdi.
Bu ataklar karsisinda ise Osmanli da tutunamadi ve yikildi. Pim ittihatcilar tarafindan cekildi belki ama onlar olmasaydi bile bugun belki basimizda bir Osman oglu olacakti ve Urdun e veya Suriye ye benzer bir durumda olacaktik.Belki de asil amac buydu ama Ataturk bu hesaplari bozdu.Nihayetinde Osmanli yikildi.
Ayni periotta Hint yikildi,Asya yikildi,Afrika medeniyeti bitirildi ve ezcumle dogu medeniyetleri yerle bir oldu.Ne Osmanli kaldi ne Hint ne de Cin.Her tarafa bati medeniyeti hakim oldu.
Ve biz simdi bu halimizle bati medeniyetinin birer parcalariyiz.(bu cografi bir tanimlama degil tabiiki) Hepimiz doguda yasayan batililar olduk.Hepimiz 8 – 17 calisiyoruz. Isten degil zamandan maas aliyoruz. Bozamiz,siramiz,salgam suyumuz gitti; cola lar sprite lar ve daha bir suru ne idugu belirsiz seyler peydahlandi hayatimizda.Hepimiz koltuk sandalye,buzdolabi,televizyon,telefon vs kullaniyoruz.Ayni iletisim vasitalarini kullaniyor ve ne yaparlarsa taklit ediyoruz.Bizde onlardan biriyiz artik.Paramiz ve deger yargilarimiz ayni.Bu maalesef boyle.Tuketim toplumuyuz ve bu bize bati medeniyetinin getirdigi bir zorunluluk.Zorunluluk diyorum ve ustune de basiyorum.Cunku lacoste kazagin yoksa olmaz.Casio-seiko dan baslayip rolexe kadar uzanan markalardan zamani ogreniyoruz.Allah in bolmus oldugu gunu (gunduz-gece) bile degistirip garip bir hesabla bolduk.Gecemizi gunduzumuze karistirdik.
Isin en kotusu butun bunlara karsi sarilabilecegimiz bir alternative medeniyetimiz yok. Yikilan Osmanli degil, medeniyetimizdi. Caresizlik icindeyiz ve isin kotusu kandirilis hala devam ediyor.Bati alternative arayacagimizi bildigi icin alternatiflerinide kendisi Lawrence gibi degisik argumanlarla bize sunuyor. Bizden bazilarida bu alternatiflere sariliyor.
Osmanli elbet yikilacakti.Ibni Haldun da “ devletler insanlar gibidir dogar,yasar ve olur” demisti.Koca Roma bile yikildi.
Allah in insanlara sundugu tabiati ranta cevirmeye ugrasma cabasi sonucunda kurulan bati medeniyeti onune kattigi herseyi yok etti.Sanayiinin olusmasi da bu babdan sayilabilir.Teknoloji ile bu dunya bir cennet haline getirilmege calisildi ama olmadi.Aksine dunya bataklik haline gelmege basladi.
Batili dunyaya sadece bu dunya olarak bakti.Cunku ahiretten bahseden insanlardan cok cekti.Onlara guvenini yitirdi ve sekulerlesti.Laiklik onun icin cikti meydane.Hiristiyan ruhbanlar halkinin anasini, dini kullanarak belleyince halkta buna care olarak laiklige sarildi.Cenneti buraya getirecekti.Hiristiyanlikla bu dunyayi birbirinden ayiracakti.Ayirdi da nitekim.Ama kabak bizim basimiza patladi.
Hiristiyan ruhbanlarla halkin arasinda ki problemlere cozum olarak ortaya atilan laiklik, sanki Islamin halki ile bir problemi varmis gibi bu ikisi arasina kondu. Din ile devlet ayri tutuldu.Halbuki Islamin hic bir zaman bir devlet sekli yoktu.
Din merkezli olusumlar bir kenara itilince ulus merkezli olusumlara sarinildi.Bu sefer obur kardesler gucendirildi.
Derken bu boyle uzar gider asil konudan saptik bu arada; toparlayalim.
Teknolojik icadlara endise ile yaklasan Osmanli kulturu batinin cok gerisinde kaldi.Teknolojik icadlar ve insanin hayatini kolaylastirmaya yonelik esyalar ve icadlar insanin yapmasi gereken gorevleri alarak insanlari deyim yerindeyse bosa cikardi ve insan turlu turlu dusunmege basladi.Humanizm,feminism ve daha bir suru ise yaramaz dunya gorusleri olustu. Bu sekilde belki de duzgun akan nehir yatagindan alindi. Deyim yerindeyse yukariya akitilmaga calisildi. Halen bu boyle devam ediyor. Ama nereye kadar.?
Bati medeniyeti ve sanayi devrimi (ben bunlari ayni olarak tanimliyorum) insanin tabiatla iliskilerini bozdu ve cevre yasanmaz hale getirildi. Elde edilen insanin rahatligi idi ama sonuc insanligin yok edilmesi oldu. Copluk haline donusturulen dunya yasanmaz hale geldi. Gelecek nesillerin yasam haklari ellerinden alinmis oldu. Halbuki onlara daha iyi bir dunya birakmakla yukumlu olunmasi gerekirken….

Cok uzattik….
Baska seylere daldik….
Osmanliya tekrar donecegiz ama bu kadari simdilik yeter.
Tekrar gorusmek uzere….
Hasret UYGUN
MOSKOVA